ចំណេះដឹងខ្លះដែលយើងគួរស្វែងយល់និងគួរដឹង

អ្វីគឺសាសនា​?

សាសនាតាមប្រភពដើមនៃពាក្យនេះមានន័យថា“ពាក្យប្រៀនប្រដៅ”​ បើតាមវចនានុក្រមសម្តេច​ព្រះមហាសុមេធាធិបតីជោតញ្ញាណោ ជួន ណាត មានន័យថា “ពាក្យបណ្តាំ, ពាក្យផ្តាំផ្ញើ, ពាក្យប្រៀនប្រដៅ, ការប្រៀនប្រដៅ, លទ្ធិ,ពាក្យបង្គាប់, ការបង្គាប់បញ្ជា, ដំណឹង, សំបុត្រ, ពាក្យប្រកាស”ជាដើម។ តែតាមទស្សនៈរបស់ពួកបច្ចឹមប្រទេសគេហៅថា(Religion)ដែលមានន័យដោយប្ញសណាក្យថា ការបូជាខ្លួនចុះពោះព្រះអាទិទេព (God or Creator)។
ដូច្នេះយើងអាចដឹងថាឥទ្ធិពលនៃអាទិទេពនេះមានភាពខ្លាំងក្លាណាស់សម្រាប់មនុស្សជាតិយើងចាប់

តាំងពីអតីតជាតិមកទល់បច្ចុប្បន្ន។ហើយពួកអ៊ឺរ៉ុបមានមូលដ្ឋានជឿទៅលើអាទិទេពដោយមានការវិវឌ្ឍន៍មកច្រើនយុគច្រើនសម័យ ។

​​      ខ្មែរយើងមានទស្សនៈតថភាពនិយម (Empiricism) ថាជំនឿលើអាទិទេពគឺជាជំនឿអរូបីយ៍ ដឹកនាំមនុ ស្សទៅរកភាពឆ្កួតវង្វេងវង្វាន់ ។ តាំងពីបូរាណកាលមកខ្មែរយើងមិនជឿទៅលើអាទិទេពទេ ពួកគេជឿទៅលើ ខ្លួនឯង ដោយមានប្រមុខល្អដូចជា ដូន និង តា ជាអ្នកដឹកនាំ ។ ជាក់ស្តែងទៅខ្មែរយើងក៏មានសាសនាជារបស់ ខ្លួនដែរ ដែលគេហៅថា "សាសនាដូនតា" ។ សព្វថ្ងៃនេះពួកបច្ចឹមប្រទេស ក៏ត្រឡប់មកជឿលើខ្លួនឯងបែបតថ ភាពនិយមនេះដែរ​ ។
       សម្រាប់ព្រះពុទ្ធសាសនា គឺមានន័យថា​ ការខិតខំប្រព្រឹត្តនិងជឿតាម ពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់អ្នកត្រាស់ដឹ ងទ្រង់ព្រះនាមថា គោត្តម ឬព្រះពុទ្ធ ។ ការប្រព្រឹត្តនិងជឿតាមបែបនេះមានន័យថា "គោលដៅជិវិតមានសេច ក្តីសុខ ឋានសួគ៌ និងព្រះនិព្វានគឹមានពិតប្រាកដ " ។ ប៉ុន្តែ សេចក្តីសុខ ឋានសួគ៌ និងព្រះនិព្វានមិនដែលមកអូ សទាញដៃយើងទេ មានតែយើងផ្តាល់ប៉ុណ្ណោះ  ដែលជាអ្នកខិតខំប្រឹងប្រែងតាមត្រីវិស័យមួយដេលត្រឹមត្រូវ ដូចជាផែនទីដេលអ្នកធ្វើដំណើរត្រូវប្រើប្រាស់ដើម្បីទៅដល់គោលដៅ ។ ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់គឺជា អាតាខារោ មានន័យថាជាអ្នករកឃើញគោលដៅគឺសេចក្តីសុខ ឋានសួគ៌ និងព្រះនិព្វាន រួចព្រះអង្កបានគូសវាសផេនទីទុក ឲយើងទាំងឡាយប្រើប្រាស់ប្រកបដោយការយកចិត្តទុកដាក់​និងការព្យាយាម ។

គោលដៅរបស់សាសនានានា
     បើនិយាយតាមភាសាបុថុជ្ជន ឬសាមញ្ញជន គោលដៅរបស់សាសនាជាទូទៅ គឺដើម្បីស្វែងរកសេចក្តីស្កប់ ស្កល់នៅក្នុងចិត្ត (Emotional Comfort) ។ ដូច្នេះហើយបានជាយើងឃើញមនុស្សទាំងឡាយគោរពជឿទៅ លើសាសនាផ្សងៗ របស់ខ្លួនដូចជា ព្រហ្មញ្ញសាសនា ព្រះពុទ្ធសាសនា យិវ អ៊ីស្លាម គ្រឹស្តសាសានា សាសនា ស៊ិក ឬសាសនាសូរ៉ូអាស្តើរជាដើម ។
     បើមនុស្សគ្មានសេចក្តីស្កប់ស្កល់នៅក្នុងចិត្ត (Emotional Comfort)ទេ គេមិនទៅជឿលើសាសនាទេ ។ សព្វថ្ងៃសេចក្តីស្កប់ស្កល់ចិត្តក៏អាចកើមានចំពោះអ្នកមិនជឿសាសនាដែរ ដោយពួកគេទាំងអស់នោះមានសេច ក្តីសុខចំពោះអំពើល្អដែលគេបានធ្វើ ព្រមទាំងសមាធិចិត្តដែលគេមាន ។
      សេចក្តីស្កប់ស្កល់ចិត្តនេះអាចមានឡើងតាមជំនឿស៊ុបក្នុងខួរក្បាល (Faith or Extreme Faith) របស់ពួកគេ ការអធិដ្ឋានបួងសួង (Praying) និងការធ្វើល្អ (Good deed) ។
       បុគ្គលដែលគេព្យាយាមទៅបួងសួងជារៀងរាល់ថ្ងៃសៅរ៍ ឬអាទិត្យនៅក្នុងវិហារគ្រឹស្ត ឬក៏វិហារអ៊ីស្លាម ព្រោះតែនាយគង្វាលរបស់ពួកគេចេះនិយាយលួងលោម និងទាក់ទាញឲក្រុមជំនុំទាំងនោះទទួលបានូវសេចក្តី សុខនិងការស្កប់ស្កល់ក្នុងចិត្ត ។
          សាសនាណាក៏ដោយ បើមិនអាចស្វែងរក ឬផ្តល់ឲនូវសេចក្តីស្កប់ស្កល់ក្នុងចិត្តឲដល់ក្រុមសាវ័ករបស់ ខ្លួនទេ សាវ័ករបស់គេអាចនឹងត្រូវថយចុះ ។
          ដូច្នេះតើព្រះសង្ឃខ្មែរយើងនៅគ្រប់វត្តអារាម មានសេចក្តីយល់ដឹងខាងចិត្តវិទ្យានិងវិធីសាស្ត្រវិទ្យាក្នុង ការពន្យល់ ទេសនា ឬការណែនាំឲពុទ្ធបរិស័ទបានទទួលនូវសេចក្តីស្ងប់ សេចក្តីស្កប់ស្កល់ក្នុងចិត្ត និងបញ្ញាបា នខ្លះហើយឬនៅ ? ព្រះពុទ្ធសាសនាមានអាថ៌ធម៌ជ្រាលជ្រៅជាងសាសនាដទៃ ។ ព្រះពុទ្ធអង្គត្រាស់ថា "នត្ថិ សន្តិ បរំ សុខំ និព្វានំ បរមំ សុខំ " មានន័យថាគ្មានសេចក្តីសុខណាស្មើនឹងសេចក្តីស្ងប់ ព្រះនិព្វានជាបរមសុខ។
         ​​ សេចក្តីស្កប់ស្កល់ចិត្ត (Emotional Comfort) គឹសេចក្តីស្ងប់នោះឯង ។ សេចក្តីស្ងប់ក្នុងព្រះពុទ្ធសា សនានេះ មិនមែនស្ងប់ដែលកើតចេញពីការបួងសួង អង្វរករឬការជឿជាក់នោះទេ ។
           ការដែលញាតិញោមមកវត្ត ថ្វាយបង្គព្រះ អុជធូបទៀន ថ្វាយផ្កាភ្ញី នាំឲចិត្តស្ងប់
           ការដែលញាតិញោមសូត្រធម៌ នមស្ការព្រះរតនត្រ័យជាប្រចាំ នាំឲចិត្តស្ងប់
           ការដែលញាតិញោមជួបព្រះសង្ឃ ហើយបានសំណេះសំណាលធម៌អាថ៌ នាំឲចិត្តស្ងប់
           ការដែលញាតិញោមធ្វើទាន ប្រគេនចង្ហាន់ដល់ព្រះសង្ឃ នាំឲចិត្តស្ងប់
           ការដែលញាតិញោមរក្សាសីល សង្រួមកាយ វាចា នាំឲចិត្តស្ងប់
           ការដែលញាតិញោមចម្រើនភាវនា អប់រំចិត្ត​ នាំឲចិត្តស្ងប់
           យើងឃើញថាសកម្មភាពទាំងអស់ដែលមនុស្សយកសាសនាជាទីពឹងនេះ គឺដើម្បឲមានភាពស្កប់ស្ក ល់និងទីពឹងផ្លូវចិត្តនោះឯង ។
          

​          ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់មិនមែនអប់រំយើងឲចិត្តស្កប់ស្កល់ធម្មតា​ៗតាមរយៈការសូត្រធម៌​ ការបួងសួងឬការធ្វើ ទានតែប៉ុណ្ណោះទេ